อำเภอสะเมิง มีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่เป็นช่างฝีมือดังเดิมที่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย ได้แก่ บ้านแม่สาบที่มีภูมิปัญญาในการทอผ้าที่มีเอกลักษณ์และมีการนำผ้าที่ทอขึ้นไปใช้ในรูปแบบต่างๆ นอกจากนี้ยังมีมรดกทางวัฒนธรรมด้านศิลปะการแสดง ที่ควรค่าแก่การอนุรักษณ์ไว้ เช่น การขับซอ เป็นการขับร้องด้วยบทร้อยกรองที่เป็นภาษาคำเมืองล้านนา และเป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่อยู่ในวิถีชีวิตของคนในพื้นที่ และการฟ้อนก๋ายลาย การฟ้อนก๋ายลาย บ้านเหล่าแสนตอง เป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ โดยมีการผสมผสานการฟ้อนแบบพื้นเมืองล้านนาและการฟ้อนลายหรือฟ้อนเจิง ซึ่งเป็นศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว นิยมทำการแสดงในงานบุญประจำปี ดังที่กล่าวมาข้างต้น ทุนทางวัฒนธรรมต่าง ๆ เหล่านี้ ยังคงฝังรากลึกอยู่ในทั้งสองอำเภอตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน โดยที่คนในชุมชนมีเจตนารมณ์อย่างแน่วแน่ที่จะอนุรักษ์และเผยแพร่ ทุนศิลปวัฒนธรรมของชุมชนตนเองเอาไว้ตราบนานเท่านาน เพื่อลูกหลานรุ่นต่อรุ่นสืบไป